Stoppen met een verslaving is een topsport

Verslaving zorgt voor een structurele verandering in de hersenen. We zetten stappen vooruit want eindelijk erkent de wetenschap dat dit een ziekte is, nu het grote publiek nog. Ik probeer hieraan bij te dragen door het geven van voordrachten over mensen met een verslaving. Ik hecht veel belang aan het feit dat we hen niet de stempel ‘verslaafde’ geven, het blijven ten slotte mensen!

Mijn slogan is : “stoppen met een verslaving is een topsport” alle mensen hier in begeleiding zijn dus topsporters. Er zijn héél veel coachen (mentaal en trainers) nodig om topsporters te helpen en dit wil ik met mijn multidisciplinair team ook betekenen voor mensen met een verslaving. Ik alleen kan geen geniale ingreep doen, daarvoor werk ik samen met mijn team!

In een behandeling is het relevant om ook de context de situeren : we kijken eerst naar de onderliggende problematiek alvorens we de verslaving die aan de oppervlakte ligt aanpakken. Als je niet naar de context kijkt ga je niet voor lange termijn oplossingen. Verslaving aanpakken is de laatste prioriteit. Eerst moeten we maatschappelijk, juridisch, financieel alles in orde maken dan is er ruimte om te werken aan de verslaving.

Of een persoon een bepaald middel gaat gebruiken, en of hij daarna door dat gebruik in de problemen raakt, hangt af van een veelheid aan beïnvloedende factoren en de interactie daartussen. Deze factoren kunnen in drie klassieke groepen ingedeeld worden:

Mens: de individuele kenmerken van de gebruiker. Middel: de specifieke kenmerken van de drug die gebruikt wordt, de manier waarop die gebruikt wordt en het gebruikspatroon.

Milieu: de directe omgeving en omstandigheden waarin gebruikt wordt, het sociaal netwerk (gezin, leeftijdsgenoten, enzovoort) en de ruimere maatschappelijke omgeving.

Druggebruik gaat altijd over een persoon (Mens) die alcohol, of een andere drug of medicatie (Middel) gebruikt in een bepaalde context (Milieu). Welk effect en welk risico dat gebruik heeft, hangt met andere woorden niet enkel af van het middel, maar ook van wie gebruikt in welke context. De drie M's zijn in realiteit niet los te koppelen van elkaar. Ze beïnvloeden elkaar. Vaak gaat het niet om één oorzaak, maar om een samenhangend geheel van factoren.

Of mensen nu een hoge opleiding genoten of net helemaal niet studeerden, dat maakt niet uit. Iedereen kan met een verslaving te maken krijgen!

Ik denk vandaag mee aan andere systemen, het huidige systeem met de straffen zoals ze vandaag zijn geven mensen geen nieuwe kansen. Het betrekken van alle partijen (‘dader’, politie, openbaar ministerie, arts, CAW) bij het zoeken naar een sanctie die kan resulteren in een persoon die opnieuw van betekenis kan zijn en de draad weer mag oppikken. De aanklager bepaalt of er vervolging is en zo niet kunnen ze kiezen voor een GHO waarbij de procureur kiest voor een afgesproken systeem : 5 consultaties & 3 testen bij een huisarts van keuze met als resultaat een minder zware straf. De voorwaarden : 3 negatieve testen neerleggen Er is natuurlijk wel de adder onder het gras; wij mogen niet rapporteren aan 3de , de cliënt beslist dit!

Dit vraagt wel een totale hervorming van systeem, maar we kunnen enkel stellen dat wat we vandaag doen niet werkt.

Vandaag is dit reeds het geval bij minderjarige delinquenten. Hierbij is er een alternatieve straf voor minderjarige waarbij jongeren worden doorverwezen in Turnhout. Dit zijn dan een aantal avonden met een begeleider en 1 van de avonden betreft gesprek met een juriste en een arts (Dr Nicolai) dan mogen ze vragen stellen (voorbereid in eerdere sessies) en dit werkt in een groep sessie.

Niet iedere arts wil werken met personen met een verslaving. Ze zetten mogelijks hun doelstellingen verkeerd? Ik vergelijk het met een wildwater visser met een pak in de rivier : de vis bijt en dan wil je hem binnenhalen. Hij komt dichterbij, je moet hem loslaten, dit een aantal keer, dan pas kan je hem binnenhalen maar er is nog altijd een kans dat de lijn breekt. Je blijft vissen omdat je in de rivier staat en ermee bezig bent : je hebt geen verwachtingen. Je werkt hier vanuit een respect naar je cliënt toe.

Kan me wel inbeelden dat jonge mensen dit niet willen doen: je steekt er veel tijd in en je wil een gezin stichten dan zoek je naar lucratieve dingen. Er is geen kennis vanuit de opleiding, slecht een 2-tal uurtjes en de verdiensten als MSOC arts zijn ook tot 4x lager. Maar de passie drijft me, het echte contact met mensen. Maar dat vissen boeit me : dat vertrouwen winnen is mijn doel.

De dankbaarheid van de cliënten is ongelofelijk. Dat is onbetaalbaar. Ik voel een passie, dat blijft me boeien en het teamwork met ons team houdt me overeind.

Alle cliënten schamen zich : ik focus met hen op de toekomst en het verleden afsluiten is heel belangrijk. Niet verwijten maar begrijpen en vertrouwen winnen. Ik las enkele goede boeken en deel graag enkele stukjes die hierop van toepassing zijn :

Soms krijg ik te maken met familie maar dat is eerder sporadisch, de setting leent zich er niet toe. De doelgroep van het MSOC is : persoon verslaafd aan illegale drugs maar ook de opvang van de familie is nodig. dat doen we met de verslavings koepel. Dit tekenden we uit op basis van resultaten van een waarderend onderzoek. We hadden 280 wensen en dromen van mensen wat er moest zijn voor goede hulpverlening in de verslavingszorg en we zorgden dat de verslavingskoepel hierin past. Dit groeide bottom up : we hebben hier 7 jaar tijd ingestoken en vooral veel energie. De dynamiek tussen professionele hulpverleners en zelfhulp is boeiend om te bestuderen, we leren van elkaar, er is een snelheidsverschil maar we accepteren elkaar op een constructieve manier.

De visie van de maatschappij is : laat ze stoppen, dan is het opgelost. Dat geeft me de kriebels, ik probeer creatief om te gaan met dergelijke reacties. In groepen vraag ik wie er rookt, als iemand reageert dan vraag ik hen ‘ben je al eens gestopt. gestopt.’ Als hen dan confronteert met de reactie ‘Awel, stopt er toch gewoon mee’, ‘waarom kan je niet stoppen?’ Ik probeer zo constructief spiegels voor te houden.

Ik leg altijd het neurologische mechanisme uit : er is geen verschil tussen gamen, seks of een drugsverslaving… Het beloningscentrum in de hersenen is een centraal gegeven. Alle middelen stimuleren dit centrum. Hierdoor ontstaat een patroon: je wil steeds meer in de richting van het product van want je wordt ervoor beloond en zo komt er afhankelijkheid. Op een gegeven moment kan je niet meer zonder. Dat afblokken vraagt veel energie omdat die drang om te gebruiken door het leerproces fundamenteel ingebed zit in je brein. Daar tegenin gaan vraagt energie, de triggers dragen je terug bij tot het herval in gebruik. Je moet jarenlang nee zeggen. 1x ja zeggen en je bent zo terug vertrokken. Helaas, eenmaal een verslaving kan je niet nog eens proberen om te gebruiken.

We moeten oppassen met vervangen of herleggen van verslaving : ‘eens verslaafd altijd verslaafd’ is het niet perse maar we zouden eerder kunnen zeggen : “eens verslaafd altijd vatbaar.”

Je kan je gevoeligheid om verslaafd te worden testen met de ME assist : De me-ASSIST staat voor ‘modified electronic – Alcohol, Smoking and Substance Involvement Screening Test’. De oorspronkelijke ASSIST werd ontwikkeld door de Wereldgezondheidsorganisatie. De me-ASSIST biedt daarna ook geautomatiseerde versies van de screeningsinstrumenten AUDIT en CRAFFT.

De toolbox helpt je om middelengebruik te detecteren, bespreekbaar te maken en er op te interveniëren.

De me-ASSIST bevat niet alleen geautomatiseerde vragenlijsten met kortdurende interventie, maar ook folders, informatie over doorverwijzen, factsheets en nog veel meer. Eénmaal je je account activeert, kan je al de afgenomen screeningen op elk moment raadplegen in een beveiligde omgeving.

Je vindt me-ASSIST op www.me-assist.com

In aanpak van verslaving verdwijnen techniciteit en vaardigheden op de achtergrond : er gewoon te zijn van mens tot mens, dat is wat telt .. Je moet professioneel blijven maar er moet geen afstand zijn ; deze balans moet je leren vinden... In het begin is dit voor jonge mensen heel verwarrend; die professionaliteit, die afstand … Je kan ook professioneel zijn zonder afstand en dat moet je leren. Het verkleinen van de afstand is ook een tool in de manier van werken.

Zelf heb ik het ook moeten leren. Mijn collega’s, wezen me erop om het onderwerp secundaire traumatisatie eens in te kijken. Ik Ben erin getrapt.. Gelukkig kon ik toch erover praten met een mede huisarts. Ik moet maar de helft zeggen en hij verstaat het hele verhaal. Bij andere mensen moest ik zoveel context geven dat het vermoeiend was om erover te praten. Ik praatte er ook over met het team. Ik werd er me bewust van, leerde er mee omgaan. Ook ik ben kwetsbaar, we zijn allemaal mensen. Het houdt me niet tegen! Helaas kan ik niet echt een opvolger vinden, binnen 3 jaar stop ik... en dan… Dat baart me zorgen?

We bouwen onze verzorgingsmaatschappij af … Voor de massa het begrijpt gaat het misschien al lang te laat zijn. Mijn advies : Wordt niet boos over de beschikbare budgetten, maar zorg gewoon goed voor elkaar.. Daarom koos ik ervoor om arts te zijn. Ik kon specialiseren maar ik koos voor het menselijk, mijn eigen vrijheid om te kiezen voor dingen die ik écht wil doen is groot hierdoor.

Er zijn 2 belangrijke werkwoorden ; hebben en zijn. Hebben creëert angst maar zijn zorgt voor voldoening! Ik hoop echt dat we in de toekomst meer respect voor elkaar kunnen hebben. Dat we mindful met elkaar kunnen omgaan ; als mensen hebben een probleem, stel het vast, kijk ernaar maar oordeel niet. En als je kan : help!